Diyabet ve glukoz metabolizmasının digˆer bozuklukları ic¸in gu¨ncel tanı kriterleri Tablo 1.1’de go¨ru¨lmektedir.
TABLO 1.1: Diabetes mellitus ve glukoz metabolizmasının digˆer bozukluklarında tanı kriterleri (*)
|
|
As¸ikar DM
|
I·zole BAG(**)
|
I·zole BGT
|
BAG + BGT
|
DM Riski Yu¨ksek
|
|
APG
(≥8 st ac¸lıkta)
|
≥126 mg/dl
|
100-125 mg/dl
|
<100 mg/dl
|
100-125 mg/dl
|
-
|
|
OGTT 2.st PG (75 g glukoz)
|
≥200 mg/dl
|
<140 mg/dl
|
140-199 mg/dl
|
140-199 mg/dl
|
-
|
|
Rastgele PG
|
≥200 mg/dl + Diyabet semptomları
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
A1C(***)
|
≥%6.5
(≥48 mmol/mol)
|
-
|
-
|
-
|
%5.7-6.4 (39-46 mmol/mol)
|
|
(*)Glisemi veno¨z plazmada glukoz oksidaz yo¨ntemi ile ’mg/dl’ olarak o¨lc¸u¨lu¨r. ’As¸ikar DM’ tanısı ic¸in do¨rt tanı kriterinden herhangi birisi yeterli iken ’I·zole BAG’, ’I·zole BGT’ ve ’BAG + BGT’ ic¸in her iki kriterin bulunması s¸arttır. (**)2006 yılı WHO/IDF Raporunda normal APG kesim noktasının 110 mg/dl ve BAG 110-125 mg/dl olarak korunması benimsenmis¸tir. (***)Standardize metotlarla o¨lc¸u¨lmelidir.
DM: Diabetes mellitus, APG: Ac¸lık plazma glukozu, 2.st PG: 2. saat plazma glukozu, OGTT: Oral glukoz tolerans testi, A1C: Glikozillenmis¸ hemoglobin A1c, BAG: Bozulmus¸ ac¸lık glukozu (impaired fasting glucose), BGT: Bozulmus¸ glukoz toleransı (impaired glucose tolerance), WHO: Du¨nya Sagˆlık O¨rgu¨tu¨, IDF: Uluslararası Diyabet Federasyonu.
|
Buna göre, diyabet tanısı dört yöntemden herhangi birisi ile konulabilir. Çok ağır diyabet semptomlarının bulunmadığı durumlar dışında, tanının daha sonraki bir gün, tercihen aynı (veya farklı bir) yöntemle doğrulanması gerekir. Eğer başlangıçta iki farklı test yapılmış¸ ve test sonuçları uyumsuz ise sonucu eşik değerin üstünde çıkan test tekrarlanmalı ve sonuç¸ yine tanısal ise diyabet tanısı konulmalıdır.
Tanı için 75 g glukoz ile standart OGTT yapılması, APG’ye go¨re daha sensitif ve spesifik olmakla birlikte, bu testin aynı kişide günden güne değişkenliğinin yüksek, emek yoğun ve maliyetli olması rutin kullanımını güçleştirmektedir. Diğer taraftan, APG’nin daha kolay uygulanabilmesi ve ucuz olması klinik pratikte kullanımını artırmaktadır. Hastalığın aşikâr klinik başlangıcı nedeniyle, tip 1 diyabet tanısı için çoğu kez OGTT yapılması gerekmez.
Tanı kriterleri veno¨z plazmada glukoz oksidaz yöntemi ile yapılan o¨lc¸u¨mleri baz almaktadır.
Tanı testi olarak hemoglobin A1c (HbA1c: A1C)
Standardizasyonundaki sorunlar ve tanı es¸igˆindeki belirsizlik nedeniyle, glikozillenmis¸ hemoglobin A1c (HbA1c: A1C)’nin diyabet tanı aracı olarak kullanılması uzun yıllar o¨nerilmemis¸tir. Son yıllarda tu¨m du¨nyada standardizasyonu yo¨nu¨ndeki c¸abalar ve prognostik o¨nemine dair kanıtların artması sonucunda, A1C’nin de diyabet tanı testi olarak kullanılması kabul edilmis¸tir. Diyabet tanısı ic¸in A1C kesim noktasını %6.5 (48 mmol/mol) olarak belirlemis¸tir.